Αφορά το προσφιλές θέμα στο Χόλυγουντ, για το ποιος είναι το «μεγάλο αφεντικό» σε αυτό τον μάταιο κόσμο.
Η τελευταία σαλτσούλα της «φιλελεύθερης παγκοσμιοποίησης» μέσα από τη διάλυση των εθνικών κρατών ως δήθεν ειρηνικού δρόμου προς την πλανητική επικυριαρχία των ΗΠΑ, έχει τελειώσει από καιρό μαζί με το «αμερικάνικο όνειρο».
Ζούμε τις ωδίνες του τοκετού των Αυτοκρατοριών. Ο κόσμος θα σπάσει σε μεγάλα κομμάτια.
Ο Πούτιν είναι ο «τρελός» που βγήκε και το έδειξε τόσο ωμά στο παγκόσμιο πλήθος.
Κατά το μύθο τουλάχιστον, πάντα συνεπαίρνουν οι ταύροι την Ευρώπη και είναι αναπόφευκτη η αρπαγή της. Πάρτε καμιά κονσερβούλα. Δεν πάει χαμένη έτσι κι αλλιώς.
Από τη στροφή της χιλιετίας και μετά, υπήρξε μια τεράστια αύξηση στην προβολή της φιλοσοφίας, τόσο στο διαδίκτυο όσο και εκτός. Υπάρχουν, φυσικά, βιβλία για τη φιλοσοφία, αλλά και πολλές δημοφιλείς ζωντανές εκδηλώσεις, μαθήματα, podcast, τηλεοπτικά και ραδιοφωνικά προγράμματα και στήλες εφημερίδων. Η φιλοσοφία σήμερα είναι τόσο πιθανό να βρεθεί στο YouTube όσο και σε ένα βιβλιοπωλείο ή βιβλιοθήκη. Απλώς για να αναφέρουμε μερικά παραδείγματα δωρεάν διαδικτυακών πρωτοβουλιών δημόσιας φιλοσοφίας: το μάθημα «Justice» του Michael Sandel, τα κινούμενα σχέδια History of Ideas του BBC ή τα πολλά δημοφιλή podcast φιλοσοφίας, συμπεριλαμβανομένων των History of Philosophy Without Any Gaps από τον Peter Adamson, Philosophy Bites από τον David Edmonds και Nigel Warburton, και τα φιλοσοφικά επεισόδια της σειράς BBC Radio 4 In Our Time. Αυτό το περίπλοκο και ετερογενές φαινόμενο ονομάζεται γενικά «δημόσια φιλοσοφία». Είναι φιλοσοφία που γίνεται δημόσια και όχι πίσω από τις πόρτες αίθουσες σεμιναρίων ή διαλέξεων ή σε ακαδημαϊκά περιοδικά με τοίχωμα πληρωμής.
Η «δημόσια φιλοσοφία» φαίνεται εκ πρώτης όψεως να είναι αυτό που ο Ludwig Wittgenstein ονόμασε όρο οικογενειακής ομοιότητας. Χρησιμοποίησε το παράδειγμα ενός παιχνιδιού για να επεξηγήσει αυτή την έννοια. Ακριβώς επειδή ονομάζουμε κάτι παιχνίδι δεν σημαίνει ότι έχει κάποιο βασικό χαρακτηριστικό που μοιράζονται όλα τα παιχνίδια. Ο Wittgenstein υποστήριξε ότι, συχνά, υπάρχουν απλώς ομοιότητες μεταξύ των πραγμάτων που ονομάζουμε με το ίδιο όνομα, όπως υπάρχουν κοινά και επικαλυπτόμενα φυσικά χαρακτηριστικά που διατρέχουν μια οικογένεια που σχετίζεται με αίμα, αλλά κανένα ορατό καθοριστικό χαρακτηριστικό. Ομοίως, μπορεί κανείς να σκεφτεί ότι ίσως δεν υπάρχει καμία ουσιαστική ιδιότητα που να έχει όλη η δημόσια φιλοσοφία, αλλά, μάλλον, υπάρχει ένα σύμπλεγμα σημαντικών χαρακτηριστικών που έχουν κοινά τα πολλά παραδείγματα της.
Στην περίπτωση των παιχνιδιών, ο φιλόσοφος Bernard Suits στο βιβλίο του The Grasshopper (1978) υποστήριξε ότι ο Wittgenstein έκανε λάθος. Υπήρχε πράγματι κάτι που μοιράζονταν όλα τα παιχνίδια, δηλαδή ότι είναι εθελοντικές δραστηριότητες στις οποίες οι παίκτες προσπαθούν να ξεπεράσουν περιττά εμπόδια. Θα μπορούσατε απλά να περπατήσετε και να τοποθετήσετε την μπάλα του γκολφ στην τρύπα με το χέρι σας, αλλά αντίθετα πρέπει να τηρείτε τους κανόνες του παιχνιδιού, πράγμα που σημαίνει ότι πρέπει να το χτυπήσετε εκεί με ένα μπαστούνι του γκολφ.
Αν και η ίδια η φιλοσοφία είναι πολύ δύσκολο να οριστεί, είναι λιγότερο φιλόδοξο να αναζητήσουμε τι κοινό έχει όλη η δημόσια φιλοσοφία, ή τουλάχιστον όλη η καλή δημόσια φιλοσοφία. Θέλω να υποστηρίξω ότι η δημόσια φιλοσοφία μπορεί και πρέπει να προσδιορίζεται από τον σκοπό της. Θα πρέπει να θέσουμε το ερώτημα «Γιατί ασχολούμαστε με τη δημόσια φιλοσοφία;» για να απαντήσουμε στο ερώτημα «Τι είναι η δημόσια φιλοσοφία;»
Μετά το διδακτορικό μου και τη μεταδιδακτορική μου έρευνα στη φιλοσοφία – με ενδιέφερε η φιλοσοφική ψυχολογία του G W F Hegel και η θεωρία της γνώσης – ένιωσα την επιθυμία να φέρω τη φιλοσοφία σε μέρη που δεν είχε φτάσει ακόμη. Ήθελα να θέσω την τεχνογνωσία μου στον τομέα στη διάθεση εκείνων των ανθρώπων που μπορεί να ενδιαφέρονται για τη φιλοσοφία και ωστόσο δεν είχαν την ευκαιρία να τη σπουδάσουν. Έτσι, οργάνωσα και προώθησα αυτό που αποκαλώ «φιλοσοφικά εργαστήρια» και πρωτοβουλίες δημόσιας φιλοσοφίας στη βόρεια Ιταλία, όπου ζω, και στο διαδίκτυο. Σε ένα φιλοσοφικό εργαστήριο, το κοινό καλείται ή, καλύτερα, προκαλείται να σκεφτεί, να συζητήσει και να συλλογιστεί από κοινού ένα επιλεγμένο θέμα. Μπορεί να θέλετε να χρησιμοποιήσετε διαφορετικά είδη ερεθισμάτων για να προκαλέσετε το κοινό να φιλοσοφήσει: μπορεί να είναι ένα απόσπασμα από ένα φιλοσοφικό κείμενο ή ένα σκεπτικό πείραμα – όπως αυτά που παρουσιάζονται στο μπεστ σέλερ The If Machine (2η έκδοση, 2019) του Peter Worley – αλλά και μια μελέτη περίπτωσης από τις ειδήσεις ή ένα έργο τέχνης. Σχεδόν οτιδήποτε μπορεί να προσφέρει το πρόσχημα μιας άσκησης σκέψης. Αφού έδωσε στο κοινό το ερέθισμα να σκεφτεί ένα αμφιλεγόμενο θέμα και το αφήσει να εκφράσει τις άμεσες απόψεις του σχετικά με αυτό, ο φιλόσοφος καλεί όλους να ξανασκεφτούν και να σκεφτούν καλύτερα.
Όπως ο Σωκράτης, που περπάτησε στην Αθήνα ενοχλώντας τους συμπολίτες του με τις ερωτήσεις του και αναγκάζοντάς τους να αναθεωρήσουν τις απόψεις τους για να αξιολογήσουν τη συνοχή και τις πιθανές επιπτώσεις τους, η δημόσια φιλοσοφία είναι μια πρακτική που, όπως λες, «ενοχλεί». Αναγκάζει το κοινό να αναλογιστεί κριτικά αυτό που πίστευε ότι γνώριζε. Ο φιλόσοφος βοηθά τη διαδικασία της διερεύνησης επιδεικνύοντας υποκείμενες διακρίσεις και συνδέσεις (εννοιολογική ανάλυση), αποκαλύπτοντας σιωπηρές υποθέσεις και αφήνοντας να αναδυθούν πιθανές επιπτώσεις μιας δεδομένης διατριβής. Το ιδανικό αποτέλεσμα θα ήταν να συμμετάσχουν όλοι ενεργά στη διαδικασία της ορθολογικής έρευνας (ασκώντας έτσι κάποιες συγκεκριμένες γνωστικές και επιχειρηματολογικές ικανότητες) και να επιτύχουν μια βαθύτερη κατανόηση του εξεταζόμενου ζητήματος.
Οργανώνοντας και φιλοξενώντας φιλοσοφικά εργαστήρια για πολύ διαφορετικό κοινό (από παιδιά έως ηλικιωμένους) και σε πολύ διαφορετικά πλαίσια (από σχολεία μέχρι φυλακές), είχα πάντα μια αίσθηση του τι έκανα και γιατί. Είτε συζητούσαμε την έννοια της αλήθειας, είτε της ομορφιάς, είτε της ευτυχίας, ήξερα ότι δεν προσπαθούσα να διατυπώσω μια νέα οπτική γωνία ή μια χαρακτηριστική κριτική. Η διαφορά σε σύγκριση με αυτό που έκανα ως ακαδημαϊκός ερευνητής ήταν σίγουρα ξεκάθαρη στο μυαλό μου, και όμως θα εξακολουθούσα να θεωρώ και τα δύο είδη δραστηριότητας ως «να κάνω φιλοσοφία». Και στις δύο περιπτώσεις, ασχολήθηκα με τη συλλογιστική και τον προβληματισμό, και όμως δεν ήταν η ίδια δράση. Υπάρχει κάτι που διακρίνει τη δημόσια φιλοσοφία από άλλες μορφές φιλοσοφικών πρακτικών.
Έκτοτε το σκέφτηκα και κατέληξα στο συμπέρασμα ότι η δημόσια φιλοσοφία δεν πρέπει να ορίζεται και να αναγνωρίζεται από το αντικείμενο της, ούτε από κάποια συγκεκριμένη χρησιμοποιούμενη μεθοδολογία, ούτε καν – όπως συχνά προτείνεται – από την προσιτή γλώσσα της, αλλά ουσιαστικά και αποκλειστικά. από τον σκοπό του.
Συχνά – λέγεται – αυτό που διακρίνει την ακαδημαϊκή από τη δημόσια φιλοσοφία είναι ο επιδιωκόμενος στόχος. Η δημόσια φιλοσοφία είναι η φιλοσοφία που αναλαμβάνεται σε δημόσιους χώρους, που απευθύνεται σε ένα μη επαγγελματικό κοινό. Ωστόσο, αυτός ο ορισμός όσον αφορά το κοινό του είναι ακόμα πολύ γενικός και λέει πολύ λίγα για τη φύση αυτής της πρακτικής. Οι εισαγωγές σε έναν φιλόσοφο ή ένα φιλοσοφικό ζήτημα προορίζονται επίσης για ένα μη επαγγελματικό κοινό, και ωστόσο δεν αποτελούν παραδείγματα δημόσιας φιλοσοφίας με τη στενή έννοια που περιγράφω εδώ. Διαφέρουν ως προς τον εκπαιδευτικό σκοπό που θέλουν να επιτύχουν.
Η δημόσια φιλοσοφία κατανοείται καλύτερα ως μια δραστηριότητα που στοχεύει στην προώθηση της ορθολογικής σκέψης σε οποιονδήποτε μπορεί να φτάσει. Η δημόσια φιλοσοφία είναι καταλύτης στη σκέψη. Στόχος του δεν είναι να αποκαλύψει τα αποτελέσματα της φιλοσοφικής παράδοσης ή έρευνας. Τουλάχιστον όχι αποκλειστικά, και όχι πρωτίστως. Κύριος στόχος του είναι να εισαγάγει το κοινό στη φιλοσοφική πρακτική της κριτικής σκέψης: δηλαδή στην προβληματοποίηση του δεδομένου, στην κριτική και ανάλυση ενός ερωτήματος και σε μια διαλεκτική αντιπαράθεση. Ο σκοπός μιας πρωτοβουλίας δημόσιας φιλοσοφίας είναι να δείξει τη σκέψη και τις διαλεκτικές στρατηγικές, μαζί με τα αποτελέσματα που παράγουν. Όπως το έθεσε ο φιλόσοφος Τζακ Ράσελ Γουάινσταϊν το 2014: «Ο πρώτος μου κανόνας της δημόσιας φιλοσοφίας τότε, είναι «άσε τους να σε δουν να σκέφτεσαι».
Μία από τις κύριες ενστάσεις στη δημόσια φιλοσοφία είναι ότι καθιστά τις φιλοσοφικές θεωρίες και έννοιες κοινές και απλοποιημένες, και ως εκ τούτου προδίδει την επαγγελματική και επιστημονική θέση του κλάδου. Κάθε επιστημονικός κλάδος – υποστηρίζεται – έχει τον βαθμό της απαραίτητης εξειδίκευσης και πολυπλοκότητας. Κανείς δεν προσποιείται ότι κάνει την ιολογία ή τη μοριακή βιολογία απόλυτα προσβάσιμη σε όλους (τουλάχιστον αυτό ίσχυε πριν από τον COVID-19 στην εποχή των μέσων κοινωνικής δικτύωσης). γιατί να επιμένεις να κάνεις το ίδιο με τη φιλοσοφία;
Ο Χέγκελ, ενοχλημένος από το τεκμήριο ότι ο καθένας μπορούσε να φιλοσοφήσει, ακολούθησε σχεδόν την ίδια γραμμή. Δεν ήθελε να υπερασπιστεί ένα ελιτίστικο όραμα της φιλοσοφίας. Αντίθετα, τόνισε την ανάγκη για ένα σωστό εκπαιδευτικό πρόγραμμα για την άσκηση ενός ορθολογικού, φιλοσοφικού τρόπου σκέψης. Αυτό που εννοούσε ο Χέγκελ, μαζί με πολλούς σύγχρονους κριτικούς, είναι ότι η δραστηριότητα της φιλοσοφίας δεν είναι κάτι για το οποίο είμαστε άμεσα ικανοί – απαιτεί εκπαίδευση και αυστηρότητα.
Η καλή δημόσια φιλοσοφία στην πραγματικότητα αποδέχεται και εφαρμόζει αυτό ακριβώς το όραμα της φιλοσοφίας ως αυστηρής πρακτικής σκέψης. Ακριβώς επειδή δεν θεωρείται δεδομένο ότι ορισμένες γνωστικές ικανότητες (όπως η ικανότητα ανάλυσης, εννοιολόγησης ή κριτικής, κ.λπ.) αναπτύσσονται φυσικά και εξίσου από όλους, ένας από τους στόχους του είναι να τις διεγείρει, να τις καθοδηγήσει και να τις ασκήσει.
Η ακαδημαϊκή έρευνα είναι κυρίως αφιερωμένη στην καλύτερη κατανόηση του αντικειμένου της έρευνάς της. Ο σκοπός της δημόσιας φιλοσοφίας είναι διαφορετικός. Ενώ συμμετέχω σε μια συζήτηση για την αλήθεια και το ψέμα με ένα μη επαγγελματικό κοινό, δεν στοχεύω να παράγω έναν ολοκαίνουργιο πιο εξαντλητικό ορισμό της «αλήθειας». Ο σκοπός μου είναι να καθοδηγήσω το κοινό ώστε να κατανοήσει καλύτερα την αντίληψή του για την αλήθεια, να επιτρέψω να προκύψουν κάποιες μη αντικατοπτρισμένες υποθέσεις και πιθανώς να δείξω πώς κάποια φιλοσοφική έρευνα επηρεάζει το θέμα. Η δημόσια φιλοσοφία δεν ανταγωνίζεται την ακαδημαϊκή φιλοσοφία και δεν χυδαιοποιεί το θέμα. Είναι, μάλλον, μια πρόσκληση για φιλοσοφική σκέψη. Κάνοντας εννοιολογικά και λειτουργικά εργαλεία διαθέσιμα σε όλους, η φιλοσοφία γίνεται δημόσια με την πλήρη έννοια του όρου.
Η υιοθέτηση αυτής της προσέγγισης απαντά στο ερώτημα γιατί οι φιλόσοφοι ασχολούνται με την πρακτική της δημόσιας φιλοσοφίας. Κι όμως, κάποιος μπορεί ακόμα να ρωτήσει: γιατί το κάνεις αυτό; Γιατί η φιλοσοφία πρέπει να στοχεύει στο να μυήσει ανθρώπους κάθε ηλικίας και επαγγέλματος στην πρακτική της ορθολογικής σκέψης;
Η απόλυτη νομιμοποίηση της δημόσιας φιλοσοφίας βασίζεται σε μια μεταφιλοσοφική υπόθεση που δεν μπορεί να θεωρηθεί δεδομένη και δεν είναι καθολικά αποδεκτή: η πεποίθηση ότι η φιλοσοφική ή ορθολογική σκέψη έχει αξία από μόνη της.
Αυτή είναι μια πολύ αρχαία ιδέα που επισημάνθηκε από τον Σωκράτη και τον Πλάτωνα πριν από πολλούς άλλους. Είναι η πεποίθηση ότι η προώθηση της ορθολογικής σκέψης θα επιτρέψει στους ανθρώπους να διαβάσουν καλύτερα την πραγματικότητα, τόσο όσον αφορά την κατανόηση του εαυτού τους (τις φιλοδοξίες, τις επιθυμίες, τα όρια και τις δυνατότητές τους) όσο και τον κόσμο που ζουν.
*Η Lucia Ziglioli επιμελείται και διαχειρίζεται το Filosoficamente, μια πρωτοβουλία της δημόσιας φιλοσοφίας, στην Ιταλία. Έχει μεταδιδακτορικό στη φιλοσοφία στο Πανεπιστήμιο Blaise Pascal στο Clermont-Ferrand, Γαλλία, και έχει διδακτορικό στη φιλοσοφία από το Πανεπιστήμιο της Παβιας, Ιταλία. Είναι συνεκδότης, με τη Susanne Herrmann-Sinai, του Hegel’s Philosophical Psychology (Routledge, 2016).
Το βιτριόλι δεν έπεσε μόνο στην Ιωάννα, έχει πέσει στα μούτρα όλων μας.
Αν δεν επανανθρωπιστεί ο άνθρωπος θα φάμε ο ένας τον άλλο.
Γράφονται εκατοντάδες σελίδες για τη βιωσιμότητα μόνο και μόνο για να σκεπάσουν την απλότητα. Βιωσιμότητα σημαίνει ο άνθρωπος να είναι ευλογία για τον άλλο άνθρωπο. Γιατί έτσι μπορεί να αποκατασταθεί και η επανασύνδεση με τη φύση, το σύμπαν και την εξέλιξη της ζωής.
Είναι τόσο απλό που τρομάζεις με τη βλακεία όσων αδυνατούν να το κατανοήσουν, επιδιώκοντας απλώς να κλωτσάνε διαρκώς το τενεκαδάκι της ίδιας γνωστής ιστορίας. Αίμα, σπέρμα, στέμμα. Η ίδια κοινοτοπία, κάθε φορά με καινούργια λάβαρα.
Πνεύμα πουθενά. Γιατί το Πνεύμα δεν είναι εκ του κόσμου τούτου. Δεν υποτάσσεται στα εκάστοτε «κόνσεπτ» της πραγματικότητας και πνέει ελεύθερο προς την αλήθεια που απελευθερώνει: Η ζωή είναι μυστήριο.
Γι’ αυτό και τα πολιτικά αλλά και τα θρησκευτικά μανιφέστα είναι για το καλάθι των αχρήστων. Γιατί είναι ψεύτικα στην απολυτοποίηση και τον δογματισμό τους. Και μόνο ό,τι είναι αλήθεια μένει.
Μανιφέστο για τη σημερινή κατάσταση των πραγμάτων θα μπορούσε να υπάρξει μόνο ως κάτι απολύτως παράδοξο. Μια ήσυχη αναρχία. Σαν τρυφερή καύλα. Με σιωπηλή νοημοσύνη και ισόβια ελευθερία.
Αλλά σε αυτό το όνειρο πρέπει να οδηγείς συνειδητά και με τα φώτα ομίχλης ανοιχτά για να γίνεις μέρος του.
*Ο Ιωάννης είναι Future Thinker, Life Enthusiast και φανταστικός χαρακτήρας.
Το όνομα μου είναι Βάσω. Ένα κουαρτέτο ασθενειών δουλεύει αδιάκοπα για να διαταράξει κάθε έννοια κανονικότητας στη ζωή μου. Διαγνώστηκα με νόσο του Crohn σε πολύ νεαρή ηλικία και ακολούθησαν οι διαγνώσεις της ψωρίασης και της ψωριασικής αρθρίτιδας πολύ σύντομα. Έχοντας συμβιβαστεί με αυτές τις διαγνώσεις, ήλπιζα ότι η ζωή μου θα επιστρέψει στο φυσιολογικό.
Κάποια χρόνια αργότερα, σε ηλικία 25 ετών, διαγνώστηκα με επινεφριδιακή ανεπάρκεια. Ευτυχώς δεν κατάλαβα πόσο άρρωστη ήμουν τότε ή ίσως υποσυνείδητα επέλεξα να μην το σκεφτώ. Διαγνώστηκα με επινεφριδιακή ανεπάρκεια τον Απρίλιο του 2020. Κανείς δεν μου είπε τι ακριβώς την προκάλεσε, μου είπαν πως πιθανώς και αυτό ήταν αυτοάνοσης αιτιολογίας – το στοιχείο μου, τα κάνω συλλογή.
Εκείνη την ημέρα έμαθα πως η υψηλή κορτιζόλη είναι επιβλαβής, αλλά η χαμηλή κορτιζόλη μπορεί να είναι θανατηφόρα. Η διάγνωσή μου με επινεφριδιακή ανεπάρκεια δεν ήταν κάτι που αποδέχθηκα εύκολα και δεν νομίζω πως κανένας με είχε προετοιμάσει για όλες τις ανατροπές, που θα έφερνε στη ζωή μου. Έμοιαζε σαν να κοιμήθηκα και να ξύπνησα σε κάποιο παράλληλο σύμπαν.
Σε μια νύχτα, κάθε λεπτό κάθε ημέρας είχε αμετάτρεπτα αλλάξει. Πριν από την άνοιξη του 2020 δεν είχα ακούσει τίποτα για την επινεφριδιακή ανεπάρκεια. Βρέθηκα στο νοσοκομείο, χάρη στο προνόμιο της πρόσβασης στη σύγχρονη ιατρική, είχα σύντομα μια διάγνωση. Πώς είναι, όμως, να έχεις μια διάγνωση, που σε μια κρίση της το αποτέλεσμα ενδέχεται να έχει δυνητικά θανατηφόρα έκβαση;
Κοιτάζοντας πίσω την πορεία της διάγνωσης, έχω ένα αίσθημα τεράστιας απογοήτευσης. Θυμάμαι, όμως, και γιατρούς – που ίσως κυριολεκτικά – μου έσωσαν τη ζωή. Η βιβλιογραφία διαβεβαιώνει πως οι ασθενείς με επινεφριδιακή ανεπάρκεια ζουν μια απολύτως φυσιολογική ζωή. Εγώ θα διαφωνήσω, τουλάχιστον μέχρι τη στιγμή που γράφεται αυτό το κείμενο, αφού μετά τη διάγνωσή μου και ενώ λαμβάνω θεραπεία υποκατάστασης, η καθημερινότητά μου και η λειτουργικότητά μου έχουν επηρεαστεί σημαντικά. Η επινεφριδιακή ανεπάρκεια υπήρχε για αρκετούς μήνες, όταν διαγνώστηκα.
Για μήνες έχανα βάρος και δεν ήξερα γιατί. Για μήνες είχα ναυτία, ζάλη, κόπωση και πολλά άλλα συμπτώματα. Έχει περάσει κάτι περισσότερο από ένα έτος από την διάγνωσή μου. Δεν έχω ανακτήσει ακόμα την λειτουργικότητά μου, αλλά μάλλον δεν κινδυνεύει πια η ζωή μου, όχι σε σοβαρό βαθμό τουλάχιστον. Δεν έχω γίνει ξανά «κανονική», ούτε η θεραπεία δουλεύει τόσο καλά όσο θα ήθελα.
Η επινεφριδιακή ανεπάρκεια είναι μια καθημερινή πρόκληση στη διαχείρισή της. Κάθε φορά, που έρχομαι αντιμέτωπη με κάποιο γεγονός, που μου προκαλεί σωματικό ή συναισθηματικό στρες, ρωτάω τον εαυτό μου: «Σε αυτή την κατάσταση ένας υγιής οργανισμός θα παρήγαγε περισσότερη κορτιζόλη;». Αν η απάντηση είναι «ναι», τότε παίρνω λίγη παραπάνω υδροκορτιζόνη.
Επισκέφθηκα αρκετούς ενδοκρινολόγους. Από τους περισσότερους έφυγα με ένα βάρος ενός μη παραγωγικού ραντεβού, απογοητευμένη, ένιωθα πως είχα σπαταλήσει κι άλλο χρόνο, πως ήμουν ξανά στη μέση του πουθενά. Πολλές φορές στη διάρκεια αυτής της πορείας ένιωσα το «δεν ξέρω τι να κάνω με σένα» από τους γιατρούς, που είχα απέναντι μου.
Όλοι μας σε κάποια στιγμή της ζωής μας βιώνουμε κάποια εμπειρία που μας καθορίζει, αυτό που λέμε «μας αλλάζει τη ζωή». Συνήθως, κοινωνικά αποδεκτές τέτοιες εμπειρίες είναι ένας γάμος, η γέννηση ενός παιδιού και κάποια ακόμη. Για μένα αυτή η καθοριστική εμπειρία ήταν όταν διαγνώστηκα με Νόσο του Crohn. Η δεύτερη καθοριστική εμπειρία ήταν η διάγνωση της επινεφριδιακής ανεπάρκειας, μια διάγνωση σπάνια, που δυνητικά είναι απειλητική για τη ζωή μου σε μια κρίση, μια διάγνωση με μια ασθένεια που δεν είχα ακούσει ποτέ ξανά.
Ένιωσα ηττημένη, σαν ο κόσμος να σταμάτησε ξαφνικά. Η ελπίδα χτύπησε σε τοίχο με 100, όταν ο γιατρός είπε «δεν υπάρχει κάτι άλλο που μπορούμε να κάνουμε, πρέπει να μάθεις να ζεις έτσι». Γροθιά στο στομάχι! Οτιδήποτε είπε μετά από αυτό, δεν το άκουσα.
«Μάθε να ζεις με αυτό». Τι σήμαινε άραγε αυτό για τη ζωή μου;
Οι ασθένειές μου έχουν διαμορφώσει τη ζωή μου με τρόπους, που δεν ζήτησα, ούτε ήθελα, αλλά είναι σημαντικό πως δεν θα ήμουν αυτή που είμαι σήμερα χωρίς αυτές.
Η ασθένεια σε κάνει να επανεξετάζεις συνολικά τη ζωή σου, τις προτεραιότητές σου.
Η ασθένεια σε αφήνει γυμνή και εκτεθειμένη, γιατί καθετί οικείο μέχρι τότε ίσως να είναι ένας εν δυνάμει εχθρός. Η ασθένεια σε εξαναγκάζει να εμβαθύνεις στα βαθύτερα στρώματα σου.
Δεν θα είμαι ποτέ́ ξανά́ υγιής και αυτό́ έχει αλλάξει το πώς βλέπω κάποια πράγματα: το σώμα μου, την υγεία μου, τις σχέσεις μου, την εργασία μου και τη ζωή μου. Όταν τα πράγματα δυσκολεύουν, ο κόσμος συνηθίζει να λέει «θα περάσει κι αυτό».
Τι γίνεται, όμως, όταν αυτό δεν πρόκειται να περάσει ποτέ;
*Η Βάσω Ραφαέλα Βακουφτσή είναι Γενική Γραμματέας στον Σύλλογο Ατόμων με Νόσο του Crohn και Ελκώδη Κολίτιδα Ελλάδας.
Το να πει κανείς ότι ο καπιταλισμός είναι εκμεταλλευτικός είναι σα να λέει πως ο ήλιος βγαίνει από την ανατολή. Το efood είναι κατεξοχήν παράδειγμα ληστρικής απληστίας καθώς τη στιγμή ακριβώς που είναι στην κορυφή και πουλάει «τρελά», επιλέγει να «σκουπίσει» το τραπέζι και να τα πάει όλα σε βάρος αυτών που το κάνουν να είναι αυτό που είναι σε τελική ανάλυση. Αν δεν έρθει «ντελιβεράς» στην πόρτα δεν υπάρχει ούτε food ούτε efood. H εφαρμογή από μόνη της δεν τρώγεται.
Στη φάση αυτή τα social media αποδείχθηκαν όντως social και υποχρέωσαν την εταιρεία – η οποία ταΐζει διαφημιστικά σχεδόν όλα τα mainstream media – να αναδιπλωθεί και να αποδώσει σε «παρεξήγηση» την απόπειρα αλλαγής του καθεστώτος συνεργασίας με τους εργαζομένους της. «Καλέ παίζαμε…» που λέει ο νταής 10χρονος που κάνει μπούλινγκ στα άλλα παιδάκια και τα έχει όλη μέρα στη φάπα. Γι αυτό και το #cancel efood λειτούργησε. Ο καπιταλισμός εκτός από εκμεταλλευτικός έχει και πολύ ισχυρό ένστικτο επιβίωσης. H τελευταία γραμμή άμυνας είναι να κάνεις τον ηλίθιο.
Σε μια άλλη εποχή θα ήταν πολύ πιθανό ενδεχόμενο να είμαι στην ομάδα επικοινωνιακής διαχείρισης της κρίσης στη συγκεκριμένη εταιρεία, όπως έχει συμβεί με πολλές άλλες. Σήμερα δεν με ενδιαφέρει. Ο καπιταλισμός ακριβώς επειδή είναι εκμεταλλευτικός και με πολύ ισχυρό ένστικτο επιβίωσης έκανε μια απίστευτη αποκάλυψη στην ανθρωπότητα. Απέδειξε πως η πραγματικότητα είναι θέμα αντίληψής της. Grosso modo ότι είπε και η κβαντική. Ο καπιταλισμός είναι επιστημονικός και η μόνη οδός διαφυγής είναι ο επιστημολογικός αναρχισμός. Αλλά αυτό είναι μια μεγάλη συζήτηση.
Αν και μέχρι να γίνει αυτή η συζήτηση, το Είναι κλαίει βουβά. Κόσμος σκληρότητας και φόβου σε πρώτο πλάνο κάθε μέρα, όλη μέρα. Γι αυτό πιες ένα… μιλκσεικ. Δώσε τη μάχη σου για τη γεύση που θα έχει. Λευκή βανίλια ή μαύρη σοκολάτα; Ή μήπως ζουμερή φραουλίτσα; Πάρε και δώρο μια πίτσα μαζί. Όλα σε προσυσκευασμένα «δώρα» σαν ανταμοιβή για τη συμμετοχή σου στο μεγάλο παιχνίδι. Άντε ντε… πάρε το efood κι έφαγες. Εσένα.
Point Z 